Τα πρώτα χρόνια της ζωής ενος παιδιού είναι καθοριστικά για την εξέλιξή του σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης. Όσον αφορά τον τομέα της γλώσσας και του λόγου καθοριστική είναι η περίοδος απο την γέννηση έως 6 χρονών, καθώς σε αυτά τα χρόνια συντελούνται σημαντικές εξελίξεις στην γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού, που αφορούν όλη την μελλοντική του πορεία. Αυτό γιατί αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα οι τυχόν δυσκολίες στο λόγο του παιδιού, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να προκύψουν δευτερογενείς συνέπειες όπως είναι οι μαθησιακές δυσκολίες αλλά και γενικότερες δυσκολίες στη σχολική επίδοση και ακαδημαική πορεία του παιδιού, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η μειωμένη κοινωνική δραστηριότητα και η μειωμένη αλληλεπίδραση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του, ο φόβος της επικοινωνίας και της έκφρασης με παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και με ενήλικες.
Κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης, όμως παρόλα αυτά δεν παύουν να υπάρχουν αναπτυξιακά ορόσημα τα οποία μας κατευθύνουν.
Πότε πρέπει να απευθυνθώ σε λογοθεραπευτή;
Αν το παιδί σας δεν ανταποκρίνεται στις παρακάτω αναπτυξιακές ακολουθίες, θα ήταν σκόπιμο να ζητήσετε την βοήθεια ενός ειδικού. Ενδεικτικά, ένα παιδί σε ηλικία:
1,5 -2 χρονών
- Χρησιμοποιεί 50-100 λέξεις ή και παραπάνω
- Καταλαβαίνει 300 λέξεις ή και παραπάνω
- Ανταποκρίνεται σε ήχους και ερεθισματα
- Γνωρίζει πέντε μέρη του σώματος
- Χρησιμοποιεί αντωνυμίες (π.χ. «δικό μου»)
- Ρωτά και να απαντά σε ερωτήσεις του τύπου «τί είναι αυτό;»
- Καταλαβαίνει βασικές κατηγορίες (π.χ. παιχνίδια, φαγητό)
2-3 χρονών
- Χρησιμοποιεί 50-250 ή και περισσότερες λέξεις
- Καταλαβαίνει 500-900 λέξεις
- Καταλαβαίνει τα περισσότερα απο τα πράγματα που του/της λένε
- Έχει καταληπτή ομιλία κατα 50-75%
- Επικοινωνεί τις σωματικές του ανάγκες (πριν, κατα την διάρκεια και μετά)
- Δημιουργεί φράσεις με 2-4 λέξεις
- Κάνει ερωτήσεις μίας ή δύο λέξεων
- Ζητά αντικείμενα με το όνομά τους
- Εκτελεί διπλές εντολές (π.χ πάρε το μολύβι και δώστο στην θεία σου)
- Αναγνωρίζει αρκετά μέλη του σώματος
- Μιλά με δυνατή φωνή
- Αυξάνει το εύρος του τόνου της φωνής’
3-4 χρονών
- Χρησιμοποιεί 800-1.500 ή και περισσότερες λέξεις
- Καταλαβαίνει 1.200-2.000 ή και περισσότερες λέξεις
- Εκτελεί διπλές και τριπλές εντολές
- Χρησιμοποιεί 4-5 λέξεις στις προτάσεις
- Έχει ομιλία κατά προσέγγιση 80% καταληπτή
- Βελτιώνεται η γραμματική του στις προτάσεις (χρησιμοποιεί πληθυντικό , αντωνυμίες, αόριστο και μελλοντικούς χρόνους)
- Διατηρεί το θέμα σε μακροσκελείς συνομιλίες με ενήλικες και συνομιλήκους
4-5 χρονών
- Χρησιμοποιεί 900-2.000 λέξεις
- Καταλαβαίνει 10.000 ή και περισσότερες λέξεις
- Σχηματίζει προτάσεις τεσσάρων με οχτώ λέξεων
- Μετρά μέχρι το 10
- Ακούει μικρές, απλές ιστορίες και μπορεί να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις
- Χρησιμοποιεί την γραμματική των ενηλίκων την περισσότερη ώρα (δηλαδή έχει πιά κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος των γραμματικών φαινομένων)
- Κάνει ερωτήσεις για την λειτουργία των πραγμάτων και ενδιαφέρεται για την σημασία των λέξεων
- Η ομιλία του είναι καταληπτή στο μεγαλύτερο της μέρος
- Μιλά για τις εμπειρίες του στο σχολείο, με φίλους, στο σπίτι κτλ
5-6 χρονών
- Καταλαβαίνει περίπου 13.000 λέξεις
- Χρησιμοποεί προτάσεις 4-6 λέξεων
- Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες
- Επικοινωνεί με ευκολία με ενήλικες και άλλα παιδάκια
- Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια, απαγγέλλει παιδικά ποιήματα και αναπαράγει με ακρίβεια ιστορίες
- Μετρά μέχρι το 30 και ονομάζει με ακρίβεια τις ημέρες της εβδομάδας
Σε ποιές άλλες περιπτώσεις πρέπει να απευθυνθώ σε ειδικό;
- Σε περίπτωση όπου αντιληφθείτε λάθη στην άρθρωση του παιδιού, δηλαδή δυσκολίες στην παραγωγή κάποιων ήχων (φωνημάτων) της γλώσσας (π.χ. το παιδί δεν παράγει τον ήχο /ρ/, /σ/, /ξ/, /ψ/)
- Σε περίπτωση που αντικαθιστά ήχους με άλλους ήχους (π.χ. λέει /β/ αντι για /δ/)
- Σε περίπτωση που εκδηλώνει «μπλοκαρίσματα» ή επαναλήψεις στην ροή της ομιλίας του (π.χ. μμμ-μπάλα ή μπα-μπαλα)
- Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση νοιώθετε ανησυχία για την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας
- Τέλευταίο αλλά πολύ σημαντικό, σε περίπτωση που κάποιο παιδί έχει διάγνωση νευρολογικής διαταραχής, συνδρόμου, αναπτυξιακής διαταραχής, προβλήματα ακοής ή σχιστία
Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και άρα κατ’ επέκταση της έγκαιρης αντιμετώπισης κρίνεται απαραίτητη για την γενικότερη εξέλιξη και πρόοδο του παιδιού, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω. Δυστυχώς, κάποιες φορές επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη πως το παιδί θα μιλήσει μόνο του ή θα διορθώσει τα λάθη του αυτόματα, κάτι που δεν μπορεί να το εγγυηθεί κανείς. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε σε περίπτωση υπόνοιας για κάποια δυσκολία στον λόγο του παιδιού είναι να απευθυνθείτε σε εναν λογοθεραπευτή και εκείνος με την σειρά του θα αξιολογήσει τις γλωσσικές ικανότηLτες του παιδιού και θα σας κατευθύνει.
Διαγνωστικές προσεγγίσεις στη λογοπαθολογία. Kenneth G. Shipley Julie G. McAfee. Επιμέλεια: Ελεάννα Βιρβιδάκη Διονύσης Ταφιάδης.Gotsis Εκδόσεις, 2013
Κωνστάντη Σπ. Αναστασία
Λογοθεραπεύτρια
Τηλ επικοινωνίας:2661043003
